Actueel
Archief
Culinair
Didactiek
Documentatie
Etalage
Formules
Fotoboeken
Functies
Geschiedenis
ICT
ICTauteur
Laatste nieuws
Lesmateriaal
Muziek
Natuur
Onderwijs
Ontspanning
Persoonlijk
Probleemaanpak
Proeftuin
Puzzels
Rekenen
Rekenmachines
Ruimtemeetkunde
Schoolwiskunde
Snippers
Systeem
Taal van de wiskunde
Vergelijkingen
Verhalen
WisFaq
WisKast




3. spreidingsmaten

Kwartielen

De mediaan verdeelt een serie waarnemingsgetallen in twee helften. Van elk van deze twee helften kun je vervolgens weer de mediaan bepalen.

De mediaan van de eerste helft heet het eerste kwartiel. Notatie $Q_1$

De mediaan van de tweede helft heet het derde kwartiel. Notatiet $Q_3$

Voorbeeld

Gegeven zijn de getallen: 5, 7, 3, 11, 7, 5, 8, 9 en 6

  • Bereken $Q_1$ en $Q_3$

Uitwerking

Zet de getallen eerste op volgorde van klein naar groot:

  • 3, 5, 5, 6, 7, 7, 8, 9 en 11

De mediaan is 7.

De onderste helft (de mediaan weggelaten) is:

  • 3, 5, 5 en 6

$\eqalign{Q_1=\frac{5+5}{2}=5}$

De bovenste helft (de mediaan weggelaten) is:

  • 7, 8, 9 en 11

$\eqalign{Q_3=\frac{8+9}{2}=8\frac{1}{2}}$

Noot

Je hebt hier te maken met een oneven aantal waarnemingsgetallen. Om twee even grote groepen te krijgen laat je de mediaan weg.

Spreidingsbreedte en kwartielafstand

Naast de centrummaten is er nog een belangrijk kenmerk van verdelingen met waarnemingen. Dat zijn de spreidingsmaten. Daaraan kan je zien of de waarnemingen dicht rondom het centrum liggen of dat de waarneming mee verspreid liggen.

Eén van die spreidingsmaten is de spreidingsbreedte.

  • $spreidingsbreedte=grootste\,getal-kleinste\,getal$

Een andere maat voor spreiding is de kwartielafstand.

  • $kwartielafstand=Q_3-Q_1$

Voorbeeld

Gegeven zijn de getallen: 5, 7, 3, 11, 7, 5, 8, 9 en 6

  • Bereken de spreidingsbreedte en de kwartielafstand.

Uitwerking

Zie het voorbeeld op deze pagina

  • De spreidingsbreedte=11-3=8
  • De kwartielafstand=8$\frac{1}{2}$-5=3$\frac{1}{2}$

©2004-2024 W.v.Ravenstein